Zakład Aktywności Zawodowej SOWA w Lipniaku utworzony został na mocy uchwały Rady Powiatu Suwalskiego Nr VI/51/11 z dnia 27.05.2011 r. w celu zapewnienia niepełnosprawnym mieszkańcom Powiatu Suwalskiego prawidłowej rehabilitacji zawodowej oraz społecznej.
Podstawowym celem funkcjonowania ZAZ SOWA w Lipniaku, jest przygotowanie osób z niepełnosprawnością w stopniu znacznym/umiarkowanym do aktywnego, pełnego i w miarę samodzielnego życia w otwartym środowisku poprzez zatrudnienie oraz utrzymanie miejsc pracy poprzez prowadzenie kompleksowej rehabilitacji społecznej, leczniczej i zawodowej.
Na sukces Zakładu Aktywności Zawodowej SOWA w Lipniaku pracują dwa obiekty – obiekt hotelowy w Lipniaku oraz obiekt COT Kordegarda w Dowspudzie, zatrudniające łącznie 56 osób, z czego aż 40 osób z niepełnosprawnością w stopniu znacznym (21 osób) i umiarkowanym (19 osób) oraz 16 pracowników administracji wraz z instruktorami zawodu, z czego 3 osoby również posiadają orzeczenia o niepełnosprawności w stopniu znacznym (1 osoba) i umiarkowanym (2 osoby).
Pierwszy z nich, tj. Ośrodek Wypoczynkowy w Lipniaku, położony jest na wsi znajdującej się na terenie Wigierskiego Parku Narodowego, a jego bajeczna lokalizacja sprzyja zainteresowaniu klientów docelowych. W tym miejscu, podstawę działalności stanowi świadczenie usług hotelowych, pralniczo-magielniczych oraz gastronomicznych. Budynek wyposażony jest w 19 pokoi wieloosobowych, w których maksymalne obłożenie wynosi 55 osób, stąd też najczęstszym klientem obiektu są grupy zorganizowane zarówno osób dorosłych, jak też dzieci i młodzieży. Obiekt posiada również zaplecze rekreacyjne, w skład którego wchodzi sauna sucha, grota solna, balia japońska, siłownia wewnętrzna i zewnętrzna oraz wypożyczalnia rowerów, które w sposób oczywisty uatrakcyjniają pobyt w Ośrodku. Malownicze położenie w otoczeniu lasów i jezior, umożliwia klientom Ośrodka odpoczynek w otoczeniu natury. Ponadto Zakład od wielu lat przynależy do wschodniego szlaku rowerowego Green Velo, który w sposób znaczący uatrakcyjnia nasz obiekt pod względem turystycznym. Pracownicy z niepełnosprawnością przydzieleni do tej części usług, świadczą pracę na stanowiskach pomoc pokojowa, pomoc recepcjonista oraz pomoc maglarz-pracz. Największe cele rehabilitacyjne osiągane są na stanowisku pomoc recepcjonista, ponieważ niepełnosprawni na tym stanowisku mają bezpośredni kontakt z klientem, co pozytywnie wpływa na ich samoocenę i społeczne funkcjonowanie, budując tym samym poczucie wartości. Wysoka ocena na Booking.com, świadczy o dużym zaangażowaniu osób niepełnosprawnych (pomocny personel) na tym stanowisku.
Nieodłącznym elementem działalności noclegowej, są usługi pralniczo-magielniczne, które na chwilę obecną świadczone są na głównie na użytek własny, ale docelowo zamierzamy rozszerzyć dotychczasową działalność o wykonywanie tego typu usług na rynku zewnętrznym. Posiadamy dwie pralnice przemysłowe, magiel oraz pomieszczenia pomocnicze niezbędne do wykonywania takich usług. W tym dziale zatrudnieni są głównie mężczyźni, którzy świetnie wykonują powierzone zadania.
Ponadto Zakład podjął już wstępne kroki, aby rozszerzyć również działalność porządkową. Obecnie niepełnosprawni pracownicy zatrudnieni na stanowisku pomoc pokojowa, wykonują swoje obowiązki wyłącznie w ramach prowadzonej działalności hotelowej.
Drugim fundamentem działalności prowadzonej przez ZAZ w Lipniaku, są usługi gastronomiczne i cateringowe świadczone na terenie praktycznie całego subregionu, tj. powiatu suwalskiego, augustowskiego i sejneńskiego.
Podstawą sukcesu w tej dziedzinie jest domowa kuchnia regionalna, oparta na tradycyjnych recepturach. Obsługujemy nie tylko ogrom imprez okolicznościowych (wesela, komunie, przyjęcia firmowe), ale również szereg imprez plenerowych i coraz więcej zamówień w formie indywidualnego cateringu do miejsca zamieszkania klienta. W tym celu zakupiony został kolejny samochód do celów cateringowych, który usprawnia realizację zamówień wynikających z rosnącego zainteresowanie klientów tego typu usługami. Naszym sztandarowym, regionalnym wyrobem cukierniczym, który cieszy się ogromną popularnością są tzw. mrowiska, które w roku 2015 uzyskały nagrodę jakości w kategorii ,,Najlepszy wyrób regionalny”. Usługi gastronomiczne pozwalają generować dochód Zakładu przez cały rok, dlatego też praca osób z niepełnosprawnością na stanowisku pomoc kuchenna jest najbardziej obciążona. Obecnie przy realizacji usług kulinarnych pracuje 9 osób z niepełnosprawnością, ale z roku na rok zwiększane jest tu zatrudnienie głównie z racji rosnących zamówień w zakresie gastronomicznym.
Ponadto z racji lokalizacji Zakładu na wsi, posiadamy własny ogród owocowo-warzywny oraz sad, dzięki którym produkowane wyroby posiadają niepowtarzalną jakość. Sezonowo osoby zatrudnione na kuchni oprócz działalności zarobkowej, wykonują również działalność przetwórczą warzyw i owoców. Hortiterapia, czyli terapia związana z przebywaniem oraz pracą w ogrodzie/sadzie pomaga nie tylko w leczeniu chorób o podłożu psychicznym, ale także przy wielu innych dolegliwościach, co dla ON stanowi wartość dodaną pracy w Lipniaku.
Warto w tym miejscu wspomnieć, że oprócz wymienionych działów i poddziałów w Lipniaku, zatrudnieni są również niepełnosprawni pracownicy gospodarczy, którzy odpowiadają za wszystkie czynności konserwacyjne, porządkowe na całym terenie obiektu oraz obsługę pieców, maszyn i urządzeń. Na tym stanowisku kilka ON zostało przeszkolonych w zakresie obsługi pieców, tj. ukończyło szkolenie zawodowej palacz pieców CO2, co w przypadku osób z niepełnosprawnością (w tym intelektualną) jest dużym osiągnięciem w zakresie rozwoju zawodowego. Co prawda w roku 2021 żaden z niepełnosprawnych pracowników nie skorzystał ze szkoleń zawodowych, ponieważ ważność certyfikatów nie minęła, ale odnawiają ją cyklicznie. Pracownicy gospodarczy mają obowiązek dbać o otoczenie obiektu (koszenie trawników, dbanie o roślinność) oraz o prawidłowe funkcjonowanie budynku (naprawy, konserwacje etc.).
Drugim obiektem zamiejscowym należącym do ZAZ SOWA w Lipniaku jest Centrum Obsługi Turysty KORDEGARDA w Dowspudzie. Kierownik Zakładu podjął wyzwanie rozszerzenia działalności, tworząc pierwszą w województwie podlaskim i jedną z nielicznych w Polsce, filię zamiejscową ZAZ-u w budynku zabytkowej kordegardy przynależnej do zespołu budynków historycznego Pałacu Paca w Dowspudzie. Odrestaurowany budynek pełni funkcję turystyczną z modułem cateringu i tym samym stanowi wizytówkę niepełnosprawnych pracowników Zakładu poprzez bezpośredni kontakt z klientem-turystą. W tej sekcji osoby niepełnosprawne, konfrontując się ze środowiskiem zewnętrznym, ukazują obiektywny obraz ich możliwości i umiejętności. Po 5 latach funkcjonowania obiektu w Dowspudzie, można w zupełności stwierdzić, że był to strzał w dziesiątkę. Niezliczona ilość turystów odwiedzających zabytkowe ruiny Pałacu Paca, korzysta z usług noclegowych oraz gastronomicznych obiektu. O ile działalność hotelowa prowadzona jest na miejscu przez osoby z niepełnosprawnością pod okiem instruktorów, o tyle zaplecze kuchenne zapewniane w formie cateringu przez kuchnie ZAZ-u z Lipniaka. Lokalna społeczność coraz częściej korzysta zarówno z organizacji imprez okolicznościowych w obiekcie, jak również z usług cateringowych. Głównym klientem korzystającym z noclegów w COT Kordegarda, są klienci biznesowi z terenu całego kraju. Mimo dość wysokich cen świadczonych usług z racji ruchu turystycznego, miejsce cieszy się ogromnym zainteresowaniem i generuje bardzo znaczącą część dochodu Zakładu.